Stimuli voor gemeentefusies
De Vlaamse Regering neemt verschillende maatregelen om gemeentefusies te stimuleren. Ze werkte een financieel ondersteuningspakket uit voor fusies die ingaan op 1 januari 2025: die fusies kunnen genieten van een schuldovername door de Vlaamse overheid. Daarnaast is er een garantieregeling voor de belangrijkste fondsen en een tijdelijke verhoging van het aantal schepenen in de fusiegemeente.
Schuldovername
De Vlaamse Regering biedt een financieel ondersteuningspakket aan voor fusietrajecten die een minimale schaalgrootte van 20.000 inwoners bereiken en die ingaan op 1 januari 2025.
De schuldovername wordt gedifferentieerd op basis van de grootte van de fusiegemeente:
tussen 20.000 en 24.999 inwoners: 200 euro/inwoner
tussen 25.000 en 29.999 inwoners: 300 euro/inwoner
tussen 30.000 en 34.999 inwoners: 400 euro/inwoner
vanaf 35.000 inwoners: 500 euro/inwoner.
De schuldovername bedraagt maximaal 50 miljoen euro per fusietraject.
Door de schuldovername neemt de Vlaamse overheid als nieuwe debiteur een deel van de uitstaande schulden van de vroegere debiteurs (gemeenten, openbare centra voor maatschappelijk welzijn, autonome gemeentebedrijven) over. Daardoor is ze verplicht de schuld (kapitaalaflossingen en interesten) terug te betalen aan de financiële instellingen.
| Fusiegemeente | Voormalige gemeenten | Inwonersaantal (1/1/2023) | Bedrag schuldovername |
|---|---|---|---|
| Bilzen-Hoeselt | Bilzen en Hoeselt | 42.565 | €21.144.000 |
| Tongeren-Borgloon | Borgloon en Tongeren | 43.370 | €21.417.000 |
| Tessenderlo-Ham | Ham en Tessenderlo | 30.175 | €12.018.800 |
| Antwerpen | Antwerpen en Borsbeek | 550.219 | €50.000.000 |
| Lokeren | Lokeren en Moerbeke | 49.788 | €24.694.000 |
| Lochristi | Lochristi en Wachtebeke | 30.910 | €12.297.600 |
| Beveren-Kruibeke-Zwijndrecht | Beveren, Kruibeke en Zwijndrecht | 86.903 | €42.877.000 |
| Wingene | Ruiselede en Wingene | 20.543 | €4.059.200 |
| Pajottegem | Galmaarden, Gooik en Herne | 25.103 | €4.988.200 |
| Hasselt | Hasselt en Kortessem | 89.077 | €44.059.500 |
| Nazareth-De Pinte | De Pinte en Nazareth | 23.330 | €4.617.200 |
| Tielt | Meulebeke en Tielt | 31.801 | €12.604.000 |
| Merelbeke-Melle | Melle en Merelbeke | 37.160 | €18.386.500 |
| Totaal | €273.163.000 |
Garantieregeling
De bestaande garantieregeling voor het Gemeentefonds en het Investeringsfonds blijft bestaan. Daardoor ontvangt de fusiegemeente nooit minder dan de som van de samengevoegde gemeenten. Ook voor het Openruimtefonds werkte de Vlaamse Regering een garantieregeling uit. Centrumsteden die een fusie aangaan met een gemeente in de rand, behouden het aandeel van die gemeente in het Openruimtefonds.
Tijdelijke verhoging aantal schepenen
In de bestuursperiode 2025-2030 zal de fusiegemeente een beroep kunnen doen op 2 extra schepenen bovenop het aantal waarop de fusiegemeente in principe recht zou hebben. Fusiegemeenten worden in de eerste jaren na de fusie immers geconfronteerd met bestuurlijke uitdagingen van allerlei aard die een ‘gewone’ gemeente niet heeft. In de bestuursperiode 2031-2036 heeft de fusiegemeente recht op nog 1 extra schepen.
Verbetering organiek kader voor gemeentefusies
Bij eerdere fusies is gebleken dat het organiek kader in het decreet over het Lokaal Bestuur (DLB)(opent in nieuw venster) op een aantal punten geoptimaliseerd kan worden. De Vlaamse Regering voerde een aantal wijzigingen door om de vrijheidsgraden voor de besturen te vergroten en interpretatieproblemen weg te werken.