Concreet gaat het om een soort catalogus van 24 acties waaruit lokale besturen de acties kunnen kiezen die het best aansluiten bij hun lokale noden. Ze kunnen aangeven aan welke acties ze willen meewerken en waarvoor ze financiële ondersteuning willen. Ze kunnen die middelen aanwenden voor het subsidiëren van partners of het zelf opzetten van acties. De acties zijn duidelijk omschreven, maar bieden tegelijk voldoende ruimte aan de lokale besturen om er zelf een invulling aan te geven die het beste aansluit bij hun lokale realiteit. De te behalen doelstellingen liggen vast in duidelijke en meetbare indicatoren.

Ze zetten in op:

• het verhogen van de veiligheid en leefbaarheid
• het versterken van het Nederlands
• het versterken van competenties
• het toeleiden naar de arbeidsmarkt en het ondernemerschap
• het versterken van netwerken van burgers
• het bestrijden van discriminatie en het tegengaan van uitsluiting
• het versterken van diversiteit op school, in de jeugdbeweging,…

Lokale besturen zijn er voor elke burger, niet voor 1 specifieke doelgroep. Samenleven in diversiteit gaat over alle burgers met elk hun eigenheid op vlak van herkomst, leeftijd, beperkingen, geslacht, … De middelen van het Plan worden efficiënt ingezet waar de uitdaging het grootst zijn. Lokale besturen kunnen pas instappen vanaf minstens 7.500 niet EU-14 herkomst inwoners.

Vlaanderen werkt aan een beleid dat alle mensen gelijke kansen geeft, ongeacht leeftijd, gender, handicap, herkomst of andere beschermende discriminatiegronden. De acties uit Plan Samenleven bereiken dan ook de brede Vlaamse bevolking en streven daarbij zoveel mogelijk inclusie na. Bij sommige acties bereiken we de bredere bevolking. We spreken over doelstellingen en beleidslijnen die voor elke burger van toepassing zijn. Bijvoorbeeld de omstaanderstrainingen, actieplannen polarisatie, toegankelijkheid, straatintimidatie of de correspondentietesten bereiken élke burger. Bij sommige acties blijft de doelgroep heel duidelijk afgebakend om zo specifieke groepen te kunnen bereiken binnen enkele specifieke beleidsuitdagingen. Bijvoorbeeld om ‘kwetsbare kinderen en jongeren’ in contact te brengen met cultuur, jeugd of sport óf ‘personen met een grotere afstand tot de arbeidsmarkt’ te begeleiden naar werk.

Plan Samenleven vraagt wat het lokaal bestuur extra wil realiseren. Het achterliggende idee is om goed beleid op te schalen. Om dat te kunnen meten, wordt de inhoudelijke planlast verminderd (geen uitgebreide inhoudelijke rapportage), maar focust de overheid wel op het bereiken van resultaten (KPI’s). Zo krijgen we beter zicht op wie we bereiken en kunnen we niet honderden, maar tienduizenden mensen bereiken.

Het gelijkekansen-, integratie- en inburgeringbeleid is een gedeelde verantwoordelijkheid van alle beleidsdomeinen en vergt een inclusieve, horizontale aanpak. Dat betekent dat de diverse beleidsdomeinen acties kunnen en moeten ondernemen. Daarom werkte de Vlaamse Regering het Horizontaal Integratie- en Gelijke Kansenbeleidsplan 2020-2024 uit. Samenleven in diversiteit is een horizontaal beleid dat zich in 1^ste instantie lokaal afspeelt. Het is van belang dat lokale besturen volop meewerken aan dit beleid. De minister roept hen op om mee hun schouders te zetten onder de acties van dit Horizontaal Integratie- en Gelijke Kansenbeleidsplan. Daarom werd in 2022 het Plan Samenleven gecreëerd voor de lokale besturen.