Bekwaamheidsbewijzen basis- tot volwassenenonderwijs
Wie in het onderwijs wil werken - als leerkracht of in een andere functie -, moet bekwaamheid voor een bepaald vak, specialiteit, module, opleiding of ambt kunnen aantonen. Dat gebeurt met een bekwaamheidsbewijs.
Voor wie?
Deze pagina gaat over bekwaamheidsbewijzen om les te geven in het basis- en secundair onderwijs (gewoon en buitengewoon), het deeltijds kunstonderwijs, de centra voor volwassenenonderwijs en de centra voor basiseducatie.
In de databank bekwaamheidsbewijzen(opent in nieuw venster) vind je ook bekwaamheidsbewijzen voor andere functies en ambten in die onderwijsniveaus én voor functies en ambten in de CLB’s, leersteuncentra en onderwijsinternaten.
Waaruit bestaat een bekwaamheidsbewijs?
Een bekwaamheidsbewijs om les te geven kan uit 1 of meer van de volgende onderdelen bestaan:
- Een basisdiploma: dat bewijst de vakkennis (zoals wiskunde, geschiedenis, vakkennis voor het lager onderwijs ….) of het gevraagde opleidingsniveau.
- Een bewijs van pedagogische bekwaamheid: wie slaagt in een lerarenopleiding, behaalt een bewijs van pedagogische bekwaamheid..
Bij geïntegreerde lerarenopleidingen (bijvoorbeeld de educatieve bachelor voor het lager onderwijs) zijn vakkennis en pedagogische bekwaamheid in 1 opleiding (en dus ook in 1 diploma) gecombineerd. - Nuttige ervaring of artistieke ervaring buiten het onderwijs: dit geldt in bepaalde onderwijsniveaus, voor technische en praktische vakken, of voor artistieke vakken. Dus niet voor algemene vakken. Zie verder op deze pagina.
Vereist, voldoende geacht en ander bekwaamheidsbewijs
Er zijn 3 soorten bekwaamheidsbewijzen: een vereist (VE), een voldoende geacht (VO) en een ander (AND) bekwaamheidsbewijs.
Een vereist bekwaamheidsbewijs (VE) heb je:
- Voor de vakken, ambten, opleidingen, modules of specialiteiten waarvoor je vakkennis hebt verworven via je basisdiploma
- Alleen in de graden (in het secundair onderwijs en het deeltijds kunstonderwijs) en onderwijsvormen (in het secundair onderwijs) waarvoor je specifiek opgeleid bent
- Als je naast je basisdiploma ook een bewijs van pedagogische bekwaamheid behaald hebt.
Voor technische of praktische vakken komt er eventueel 3 jaar nuttige ervaring bij als je een diploma niveau secundair onderwijs hebt.
Een voldoende geacht bekwaamheidsbewijs (VO) heb je:
- Voor ambten, vakken, opleidingen, modules of specialiteiten die buiten de specialiteit van je basisdiploma liggen, maar waar het school- of centrumbestuur van vindt dat je ze kan geven
- Als je naast het basisdiploma ook een bewijs van pedagogische bekwaamheid behaald hebt. Voor technische of praktische vakken komt er eventueel nuttige ervaring bij als je een diploma niveau secundair onderwijs hebt:
- 3 jaar nuttige ervaring als je een diploma van het niveau secundair onderwijs hebt
- 6 jaar nuttige ervaring als je een diploma van het niveau lager secundair technisch of beroepsonderwijs hebt
- 9 jaar nuttige ervaring als je geen basisdiploma hebt)
- In het deeltijds kunstonderwijs en in het kunstsecundair onderwijs: als het bestuur van je academie of je schoolbestuur je artistieke ervaring erkent (ook als je geen bewijs van pedagogische bekwaamheid hebt)
Een ander bekwaamheidsbewijs (AND) heb je:
- Als je niet voldoet aan de voorwaarden om les te geven, omdat je basisdiploma te hoog of te laag is in vergelijking met het vereiste of voldoende geachte bekwaamheidsbewijs, of omdat je onvoldoende nuttige of artistieke ervaring hebt
- Als je basisdiploma en eventueel je nuttige ervaring in orde zijn, maar je nog geen bewijs van pedagogische bekwaamheid hebt
Een school of centrum moet in principe voorrang verlenen aan kandidaten met een vereist of voldoende geacht bekwaamheidsbewijs. Zij mag wel vrij kiezen tussen kandidaten met 1 van die 2 bekwaamheidsbewijzen.
Een school of centrum kan kandidaten met een ander bekwaamheidsbewijs alleen aanwerven als tijdelijke uitzonderingsmaatregel.
De aanstelling van een personeelslid met een ander bekwaamheidsbewijs is beperkt tot het lopende schooljaar. Je kan eventueel het volgende schooljaar opnieuw aangesteld worden op basis van een ander bekwaamheidsbewijs als je terug aan de voorwaarden voldoet.
Niet in de centra voor basiseducatie (CBE)
Nuttige ervaring en artistieke ervaring
Als je geen studiebewijs van het hoger onderwijs hebt, is nuttige ervaring buiten het onderwijs nodig om les te kunnen geven.
Je nuttige ervaring is dan een noodzakelijk onderdeel van je vereist bekwaamheidsbewijs of van je voldoende geacht bekwaamheidsbewijs.
Met nuttige ervaring kan je lesgeven in technische en praktische vakken in het beroeps- en technisch secundair onderwijs (bso en tso), in het buitengewoon secundair onderwijs (buso) en in sommige modules in de centra voor volwassenenonderwijs.
Wil je lesgeven in een kunstvak? In dat geval kan je bekwaamheidsbewijs uit artistieke ervaring bestaan. Een school of academie kan dat uitzonderlijk laten erkennen.
Met artistieke ervaring kan je lesgeven in kunstvakken in het kunstsecundair onderwijs (kso) en in de academies van het deeltijds kunstonderwijs (dko). Je artistieke ervaring geldt dan als voldoende geacht bekwaamheidsbewijs voor het vak of de vakken waarvoor de erkenning geldt.
Je onderwijsbevoegdheid
Met je diploma - eventueel (aangevuld) met nuttige of artistieke ervaring - toon je aan dat je bekwaam bent om een bepaald ambt uit te oefenen of om les te geven in een bepaald vak, een bepaalde specialiteit, module of opleiding.
Op de pagina Onderwijsbevoegdheid vind je welke documenten je voorlegt bij je aanstelling om je onderwijsbevoegheid te bewijzen.
Diploma of beroepskwalificatie uit het buitenland
Heb je een diploma of beroepskwalificatie uit het buitenland en wil je in het Vlaamse onderwijs aan de slag? Dan moet je je diploma of beroepskwalificatie laten erkennen.
Video ‘Onderwijsbevoegdheid en bekwaamheidsbewijzen’
Voor directies, administraties en besturen
Check of de kandidaat leerkracht het juiste bekwaamheidsbewijs heeft:
Check het diploma en diplomasupplement via de leer- en ervaringsbewijzendatabank (LED) van de Vlaamse overheid.
Stuur dus niet langer kopieën van studiebewijzen naar het ministerie van onderwijs.
Uitzondering
Gaat het om een ouder diploma? Dat betekent:
- Uitgereikt in het volwassenenonderwijs vóór 1 september 2015
- Uitgereikt in een ander onderwijsniveau vóór 1 september 2010
Stuur dan wel een (goed leesbare!) kopie van het studiebewijs en diplomasupplement naar het ministerie (zie contact).
Vind de procedures en de regelgeving terug onder:
Een aanstelling op basis van een ander bekwaamheidsbewijs kan alleen als je school geen kandidaat vindt met een vereist of voldoende geacht bekwaamheidsbewijs en dat met een verklaring op erewoord bevestigt.
Voor de verklaring op erewoord:
- Noteer ‘Ja’ in het veldje ‘geen kandidaat VE/VO’ van de RL-1 waarmee je de opdracht van het personeelslid meldt.
Een verklaring op erewoord hoeft niet in 2 gevallen:
- De interimopdracht van de kandidaat duurt maximaal 97 dagen.
- De kandidaat heeft nog geen bewijs van pedagogische bekwaamheid. Dan mag je de kandidaat aanstellen voor de duur die nodig is om het bewijs van pedagogische bekwaamheid te behalen, plus 1 schooljaar. Die periode loopt ononderbroken vanaf de 1ste september die volgt op de eerste aanstelling van het personeelslid in het betrokken onderwijsniveau.
Regelgeving
- Omzendbrief bekwaamheidsbewijzen in het gewoon basisonderwijs(opent in nieuw venster) (PERS/2004/09 (MB))
- Omzendbrief bekwaamheidsbewijzen in het buitengewoon basisonderwijs(opent in nieuw venster) (BaO/2010/03)
- Omzendbrief bekwaamheidsbewijzen in het gewoon secundair onderwijs(opent in nieuw venster) (PERS/2015/04)
- Omzendbrief bekwaamheidsbewijzen in het buitengewoon secundair onderwijs(opent in nieuw venster) (SO/2013/01)
- Omzendbrief bekwaamheidsbewijzen van de leermeesters godsdienst en de godsdienstleraars(opent in nieuw venster) (PERS/2012/03)
- Omzendbrief bekwaamheidsbewijzen en salarisschalen in het volwassenenonderwijs(opent in nieuw venster) (VWO/2010/03 (cvo))
Omzendbrief statuut personeelsleden basiseducatie(opent in nieuw venster) (VWO/2017/01) - Omzendbrief bekwaamheidsbewijzen in het deeltijds kunstonderwijs(opent in nieuw venster) (DKO/2011/01)